RGZ: Čak 92 odsto svih kupljenih nekretnina plaćeno kešom

U Srbiji je u prvom polugodištu prošle godine čak 92 odsto svih kupljenih nepokretnosti plaćeno kešom. To je pokazao izveštaj Republičkog geodetskog zavoda (RGZ) o regulisanom sistemu tržišta nepokretnosti, u kojem se navodi da je veoma važno da se promet nepokretnostima odvija u okvirima propisa i institucija.

Objašnjavaju da se na taj način štite građani od zloupotreba, a u širem smislu poštovanje propisa prilikom prometa nekretnina garantuje sigurno poslovno okruženje koje je bitno investitorima.

Upravo zbog činjenice da se mnoge nepokretnosti kupuju u kešu, iz RGZ-a ističu da je to još jedan veliki razlog da se pomnije prati i analizira stanje na tržištu nepokretnosti.
Na osnovu baze podataka katastra nepokretnosti, u Srbiji postoji oko 4,97 miliona objekata upisanih u katastar koji mogu biti predmet transakcija u okviru uređenog tržišta, navodi se u izveštaju RGZ.

Međutim, na osnovu evidencije o utvrđenim promenama na objektima, koja je izrađena na osnovu satelitskih snimaka iz 2015–2016. godine i 2020–2021. godine, utvrđeno je da postoji još 4,78 miliona objekata koji nisu upisani u katastar.

Razlozi zbog kojih objekti nisu upisani u katastar su:

– Nezakonito izgrađeni i proces ozakonjenja je u toku (prema bazi Ministarstva građevinarstva, saobraćaja i infrastrukture, koja je objavljena 2017.godine, u Srbiji postoji blizu 2,1 miliona nezakonito izgrađenih);

Ukupna vrednost nepokretnosti u regulisanom tržištu 2,5 mlrd EUR

U Srbiji postoji regulisan, delimično regulisan i neregulisan sistem tržišta nepokretnosti.

U regulisanom sistemu sve nepokretnosti su upisane u katastar nepokretnosti. Neregulisan sistem tržišta nepokretnosti obuhvata nekretnine koje nisu izgrađene u skladu sa zakonskim propisima i regulativama koje regulišu tržište nepokretnosti i koje nisu upisane u katastar nepokretnosti.

RGZ nema podatke o transakcijama koje se dešavaju u neregulisanom sistemu tržišta nepokretnosti, niti potpune podatke o transakcijama koje se dešavaju u delimično regulisanom tržištu.

U prvom polugodištu 2024. regulisano tržište činilo je 73 odsto ukupne vrednosti prometovanih nepokretnosti u Srbiji sa 2,5 mlrd EUR. Po broju kupoprodajnih ugovora, ovo tržište imalo je udeo od 86 odsto, sa ukupno 51.898 ugovora o kupoprodaji.

Broj kupoprodajnih ugovora u prvom polugodištu prošle godine na teritoriji Srbije u odnosu na isti period prethodne godine veći je za 1.174. Udeo ugovora na regulisanom tržištu u odnosu na ukupno tržište u Srbiji je na približno istom nivou u poslednje četiri godine.

Sve se više kupuje od investitora

U izveštaju RGZ razmatrano je i primarno i sekundarno tržište.

Primarno tržište predstavlja novoizgrađene, nepokretnosti u izgradnji i nikad korišćene nepokretnosti, odnosno "kupoprodaje od investitora". Sekundarno tržište nepokretnosti predstavlja tržište koje obuhvata postojeće nepokretnosti koje su već u vlasništvu nekog lica i koje se prodaju na tržištu.

Primarno regulisano tržište čini 43 odsto od ukupnog primarnog tržišta mereno brojem kupoprodajnih ugovora.

Vrednost transakcija regulisanog tržišta prilikom kupovine od investitora u prvom polugodištu 2024. godine iznosila je 410,4 mil EUR, odnosno 37 odsto ukupne vrednosti primarnog tržišta. Ovo predstavlja porast vrednosti regulisanog primarnog tržišta u odnosu na prvo polugodište 2023. godine, kada je iznosila 256,6 mil EUR i činila je 23 odsto ukupne vrednosti primarnog tržišta.

U okviru primarnog tržišta nepokretnosti tržište stanova u Srbiji čini značajan tržišni podsegment, imajući u vidu udeo od oko 83 odsto kupoprodajnih ugovora u celokupnom primarnom tržištu nepokretnosti.

Najveći broj sklopljenih kupoprodajnih ugovora na regulisanom tržištu u prvom polugodištu 2024. godine je na području Osnovnog suda u Novom Sadu (teritorije opština: Bački Petrovac, Beočin, Žabalj, Sremski Karlovci, Temerin, Titel i grad Novi Sad) – sa 4.244 ugovora.

Najveći obim novčanih sredstava je na području Prvog osnovnog suda u Beogradu (teritorije gradskih opština: Vračar, Zvezdara, Palilula, Savski venac i Stari grad) od oko 444 mil EUR.

Poredeći regione, region Grada Beograda se izdvaja s najmanjim udelom regulisanog tržišta u pogledu broja transakcija ostvarenih u tom gradu, sa 74 odsto učešća i ukupno 10.585 ugovora.

Kada je reč o vrednosti, regulisano tržište u Beogradu iznosi blizu 1,1 mlrd EUR, što predstavlja 66 odsto ukupne vrednosti prometa nepokretnosti u ovom gradu.

Republički geodetski zavod Beograd

Ministarstvo građevinarstva, saobraćaja i infrastrukture Republike Srbije

nepokretnosti

tržište nepokretnosti

promet nekretnina

gotovina

katastar nepokretnosti

tržište stanova

kupoprodajni ugovori