Za bolju avio-dostupnost države dali 11 miliona - Aerodromi Crne Gore lani ostvarili neto dobit od 10,6 mil EUR

Aerodromi Crne Gore (ACG) poslovnu 2024. okončali su sa neto dobiti od 10.674.631 EUR, što je 12% bolji rezultat nego prethodne godine kada je neto dobit iznosila nepunih 9,6 mil EUR.

Navodi se to u godišnjim bilansima državnog preduzeća i izvještajima menadžmenta o poslovanju, koji su objavljeni na portalu Poreske uprave.

Međutim, podaci iz poslovnih izvještaja pokazuju da država raubuje ovaj sistem, stavljajući na leđa ACG kompletan finansijski teret za privlačenje dodatnih avio-kompanija i otvaranje novih linija, odnosno povečanje avio-dostupnosti Crne Gore, a od čega najveću korist ima turistička privreda, te posredno i državni budžet. Uz to, Vlada već godinama ne donoseći konačnu odluku hoće li aerodrome dati u koncesiju ili ne, koči ACG u sprovođenju vazdušnim lukama prijeko potrebih kapitalnih ulaganja u modernizaciju i širenje kapaciteta, te još uz to redovno ACG-u kao vlasnik kompanije Vlada sa računa skida najveći dio ostvarenih profita i taj novac usmjerava direktno u budžetsku potrošnju.

Aerodromi su lani ostvarili ukupne poslovne prihode od nešto preko 52,6 mil EUR, ali kada se od toga odbiju popusti koje su po važećoj podsticajnoj šemi u cilju unapređenja avio-dostupnosti Crne Gore dati avio-kompanijama, a koji su ukupno iznosili 11.667.466 EUR, državno preduzeće je poslovnu 2024. završilo sa ukupnim prihodima od 40.757.332 EUR. To je 18% više nego 2023.

Avijacijski prihodi lani su iznosili 45,7 mil EUR i bili su 17% veći nego godinu ranije, a za 17% porasli su i prihodi od zakupa koji su iznosili 5,9 mil EUR. Ostali poslovni prihodi iznosili su 745.613 EUR i bili su 27% veći nego 2023.

Popusti na cijene usluga u iznosu od 11,67 mil EUR, koliko su ACG lani obračunali avio-kompanijama sa kojima sarađuju, bili su 14% veći nego 2023, što pokazuje da državna kompanija trenutno od svih subjekata u državi uključujući i turističku privredu koja najviše profitira od poboljšanja avio-dostupnosti, jedina kontinuirano ulaže u stimulaciju avio-prevoznika da lete za Crnu Goru.

Popuste u cijenama usluga ACG avio-kompanijama odobrava za otvaranje novih ruta, za povećanje broja frekvencija na postojećim rutama, po osnovu broja ostvarenih rotacija, za saobraćanje na strateškim rutama, kao i avio-kompanijama koje imaju bazirane svoje vazduhoplove na aerodromima Podgorica i Tivat.

Na rashodovnoj strani, najveći pojedinačni izdatak u poslovanju ACG u 2024. bili su troškovi zarada i naknada zarada zaposlenih koji su iznosili 20.376.020 eura i bili su 13 odsto veći nego godinu ranije. Prošlu godinu ACG su okončali sa 987 zaposlenih (823 na neodređeno, 140 na određeno vrijeme i 24 na osnovu ugovora o obavljanju privremenih poslova), a što je oko dva odsto više nego 2023. koju je državna aerodromska kompanija završila sa 964 osobe na platnom spisku.

Na aerodromu Podgorica lani je radilo 514 ljudi, na aerodromu Tivat 319, dok je u direkciji i administraciji ACG-a bilo 154 zaposlenih.

Svi ostali operativni troškovi ACG u prošloj godini iznosili su 4.113.361 EUR, što je 15% više nego 2023.

ACG su lani platili državi 2.186.866 EUR poreza, što je 1,2 puta više nego 2023.

Prema podacima o finansijskom prometu, najveći poslovni partner ACG je srpska nacionalna avio-kompanija Air Serbia od koje je lani prihodovano 5,57 mil EUR, slijedi turski nacionalni avio-prevoznik Turkish Airlines (4,057 miliona) crnogorska nacionalna aviokompanija Air Montenegro (4,03 miliona eura), austrijski nacionalni avio-prevoznik Austrian Airlines (2,42 miliona), te niskobudžetne aviokompanije Ryanair (2,21 milion), odnosno Wizz Air (1,57 mil EUR). Među značajnijim poslovnim partnerima su i firma Montenegro Duty Free koja gazduje fri šopovima u crnogorskim vazdušnim lukama, a od koje su ACG lani prihodovali 3,5 mil EUR, kao i kompanija Menzies Aviation koja zastupa više manjih avio-prevoznika, a od koje je državna firma u 2024. prihodovala 1,65 mil EUR.

Aerodromi Crne Gore lani su investirali 1.890.920 EUR u nabavku nove opreme i sredstava, od čega je najviše, preko 1,5 mil EUR, utrošeno za kupovinu nove opreme za saobraćaj među kojom su i nove električne stepenice za ukrcaj putnika u avione, kao i vozilo za odleđivanje (de-icing) aviona u Podgorici. Na posljednji dan prošle godine ACG su na svojim računima kod poslovnih banaka imali na rapolaganju sredstva u ukupnom iznosu od skoro 21 mil EUR, a imali su i ukupno 12,53 miliona potraživanja od aktuelnih i bivših poslovnih partnera. Tome treba dodati i potraživanje od Atlas banke u stečaju od nešto preko tri miliona eura novca koji je ostao "zarobljen" u toj banci. Državna aerodromska kompanija nema većih sopstvenih dugoročnih obaveza jer je pri kraju vraćanja dugoročnog kredita Evropskoj investicionoj banci od 12 mil EUR kojeg je uzela 2004. za rekonstrukciju aerodroma u Podgorici i Tivtu. Do kraja prošle godine ACG su EIB-u otplatili ukupno 10.933.333 eura glavnice ovog kredita i još 5.743.318 EUR kamate.

ACG su prošlu godinu okončali sa prometom od ukupno 2.882.075 opsluženih putnika. Na Aerodromu Podgorica opslužena su 1.757.872 putnika, što je šest odsto više nego 2023. a za 35,3% više od do sada za tu vazdušnu luku rekordne 2019. godine. U Podgorici je bilo 15.948 operacija polijetanja i slijetanja vazduhoplova, što je 9% više u odnosu na 2023, odnosno 6,5% bolje nego u 2019.

Iako ni lani nije dostigao svoj učinak iz rekordne 2019, Aerodrom Tivat je ostvario dobre rezultate i rast prometa od 33 odsto u odnosu na 2023. Opslužena su 1.124.203 putnka na 12.771 operaciji vazduhoplova. Broj operacija u Tivtu lani je porastao 19 odsto u odnosu na godinu ranije.

Iz menadžmenta ACG posebno naglašavaju da je u rekordnoj 2019. gotovo 60% svih putnika Aerodroma Tivat bilo sa područja Rusije, Ukrajine i Bjelorusije sa kojima su, u međuvremenu, prekinuti svi letovi zbog ratnih dešavanja i sankcija. Stoga su u ACG uložili značajne napore da nadoknade ova veoma značajna izgubljena tržišta za Tivat u čemu su u dobroj mjeri i uspjeli jer su lani na taj aerodrom doveli oko 550 hiljada putnika sa drugih destinacija, prvenstveno Zapadne Evrope, Turske i Izraela.

Budući da u vrijeme podnošenja ovih izvještaja Poreskoj upravi, država još nije okončala proces eventualne dodjele aerodroma u Tivtu i Podgorici u 30-godišnji zakup koncesionaru (konačne ponude tri preostala učesnika tenderskog procesa trebalo bi da stignu do 9. maja), poslovodstvo ACG je skromno planiralo investicije te kompanije za 2025. godinu.

Planom su predviđena tek neophodna ulaganja za održavanje postojeće infrastrukture i nabavku najneophodnije opreme i sredstava za održavanje adekvatnog nivoa sigurnosti, bezbjednosti i ekološke prihvatljivosti usluga koje aviokompanijama i njihovim putnicima pružaju ACG, u visini od ukupno pet miliona eura.

Menadžment ACG očekuje da će u ovoj godini ostvariti rast fizičkog obima prometa putnika od 14%, odnosno broja rotacija vazduhoplova od 12% u odnosu na 2014, te da će rast avijacijskih prihoda, odnosno rast ostvarene dobiti prije oporezivanja u 2025. biti 12% u poređenju sa prošlom godinom.