Aerodromi u CG održivi i profitabilni u rukama države - U narednih 7 godina moguća ukupna dobit koja premašuje 120 mil EUR

Aerodromi Crne Gore mogu biti profitabilna firma koja, kako je saopšteno, može sama da obezbijedi sopstveni razvoj u skladu sa potrebama države i da u narednih sedam godina ostvare dobit u ukupnom iznosu većem od 120 mil EUR.

U dokumentu Strateški poslovni plan - postojeće stanje i dinamički prikaz puta ka projektovanom cilju, koji je izradio izvršni direktor ACG Vladan Drašković sa članovima svog najužeg tima saradnika navodi se da bi istovremena investicija u razvoj aerodrome bila 138,4 miliona.

Vijesti imaju uvid u dokument koji je martu predat Upravnom odboru državne kompanije kojim predsjedava Eldin Dobardžić (URA), kabinetu premijera Dritana Abazovića (URA) i Ministarstvu kapitalnih investicija koje vodi Ervin Ibrahimović (BS).

Međutim, niko od njih se do sada nije izjasnio o tom važnom dokumentu koji bi trebalo da državi pomogne u donošenju konačne odluke na koji način će se ponijeti prema kapitalno vrijednom resursu - aerodromima u Tivtu i Podgorici.

Bivša vlada premijera Duška Markovića (DPS) je prije skoro pet godina pokrenula postupak dodjele crnogorskih aerodroma u dugoročnu koncesiju i završila pretkvalifikaciju zainteresovanih ponuđača, te došla do faze kada su tri ponuđača koja su ušla u uži izbor - Aeroports de Paris i TAV, Incheon International Airport i Corporacion America Airports, trebali da predaju konačne ponude. To je međutim, osujetila pandemija koronavirusa od kada proces davanja aerodroma u koncesiju "visi", jer vlade premijera Zdravka Krivokapića i Dritana Abazovića od kraja 2020. do danas nijesu odlučile što će da rade u vezi načina na koji će se dalje razvijati i eksploatisati crnogorski aerodromi.

Markovićeva Vlada je, namjeravajući da aerodrome da u 30-godišnji zakup, 2020. projektovala da će za to odmah dobiti startnu jednokratnu naknadu od 100 miliona, godišnju varijabilnu koncesionu naknadu u visini od deset odsto ukupnih prihoda koje ostvari koncesionar, te minimalnu investiciju koncesionara od 200 mil EUR u aerodrome, da bi njihov kapacitet pratio razvoj turizma i povećanje broja gostiju.

Abazovićeva Vlada u međuvremenu je saopštila da su ti kriterijumi iz današnje perspektive preniski i da se za aerodrome mora i može dobiti bolja ponuda, ali do danas nije donijela formalna odluka hoće li se proces dodjele koncesije započet još 2018. nastaviti, prekinuti i pokrenuti novi.

Funkcioneri URA, predvođeni premijerom Abazovićem, javno su se u međuvremenu založili za davanje aerodroma u koncesiju, mada je sam premijer kasnije lansirao ideju da se podgorički aerodrom zadrži pod državnom upravom, a tivatski da u koncesiju privatnom operateru.

U dijelu javnosti se spekulisalo da Abazović na ovaj način pokušava da tivatski aerodrom "namjesti" kontroverznom albanskom biznismenu Šefketu Kastratiju, bliskom prijatelju albanskog premijera Edija Rame sa kojim je Abazović u izuzetno prisnim odnosima. Kastratijeva firma je operater međunarodnog aerodroma u Tirani.

Drašković je u više navrata javno izrazio veliku rezervu prema planu da se aerodromi daju u koncesiju, naglašavajući da je to mač sa dvije oštrice i potez iz kojeg bi država mogla da ima i niz štetnih posljedica, pogotovo u smislu smanjenja avio-dostupnosti jer će koncesionar prvenstveno gledati svoje komercijalne, a ne šire državne i interese privrede Crne Gore.

Drašković je javno poručivao i da ACG koji imaju dosta problema i opterećeni su neefikasnim upravljanjem političara koje država delegira u Upravni odbor te firme, ipak imaju dovoljno snage i resursa da se sami razvijaju, obnove i prošire kapacitete te državi osiguraju zadovoljenje svih njenih potreba u domenu vazdušnog saobraćaja, što je za Crnu Goru kao turističku zemlju sa lošom saobraćajnom infrastrukturom od izuzetnog značaja.

Argumentaciju za te tvrdnje Drašković i njegov tim iznijeli su u dokumentu Strateški poslovni plan - postojeće stanje i dinamički prikaz puta ka projektova nom cilju, a koji su Vijesti dobile od izvora u Vladi.

- Aerodromi su jedan od glavnih infrastrukturnih monopola, uz mogućnost finansiranja sopstvenog razvoja zadovoljavajućom brzinom, u dobrom kvalitetu i uz pretpostavku upravljanja u skladu sa standardima profesije. Preporuka menadžmenta je da državni monopol ne treba prevoditi u privatni - piše u dokumentu u kome se dodaje da su "efikasno upravljanje i finansijska dobit za vlasnika ostvarljivi ciljevi i bez koncesije, ako se dopusti sprovođenje promjena".

U dokumentu je data precizna SWOT analiza snaga, slabosti, mogućnosti i prijetnji koje karakterišu aktuelno stanje ACG, te predložen najkraći i najefikasniji mogući put do željenog cilja - efikasnih, modernih i za državu profitabilnih aerodroma koji će zadovoljavati sve njene potrebe.

- Tokom dosadašnjeg rada preduzeće je odstupalo od najbolje prakse primljenjive u industriji, često prihvatajući kompromise koji su više išli naruku socio-političkim interesima, nego interesima preduzeća. To je i razlog što veliki dio aktivnosti koje su definisane u master planu razvoja aerodroma iz 2011, ali i prioriteti u sertifikaciji oba aerodroma i nužnim investicijama u sigurnost i bezbjednost nijesu realizovani u prethodnom periodu, zbog čega preduzeće djeluje organizacijiski i infrastrukturno zapušteno - navodi se u dokumentu.